W związku z pytaniami prejudycjalnymi Sądu Rejonowego w Sofii (Bułgaria), w dniu 5 czerwca 2025 roku IX Izba Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała wyrok w sprawie C‑310/24. Orzeczenie to rozwiewa wątpliwości interpretacyjne dotyczące wykładni dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów, a zarazem potwierdza dotychczasową linię orzeczniczą Trybunału w zakresie granic dopuszczalności pytań prejudycjalnych.
Stan Faktyczny
Spór przed bułgarskim sądem dotyczył dość typowej sytuacji praktycznej. Z powodu awarii licznika niemożliwe było precyzyjne ustalenie faktycznego zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę końcowego w określonym przedziale czasowym. Oględziny urządzenia pomiarowego nie wykazały żadnych widocznych usterek – ani wewnętrznych, ani zewnętrznych – co wykluczało możliwość ingerencji użytkownika.
W tej sytuacji operator systemu dystrybucyjnego – spółka ERM Zapad – wystawił fakturę na kwotę 2058,26 BGN (ok. 1000 EUR), opierając się na szacunkowym zużyciu energii w wysokości 3168 kWh za okres od 11 stycznia do 10 kwietnia 2023 roku. Takie działanie, zgodne z bułgarskimi przepisami, zostało zakwestionowane przez konsumenta, który zarzucił mu, między innymi, naliczenie opłat według droższej taryfy dziennej, pomimo niemożliwości ustalenia, kiedy dokładnie nastąpił pobór energii elektrycznej.
Zawieszenie postępowania i pytania prejudycjalne
Sąd w Sofii zawiesił postępowanie i zwrócił się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi, dążąc do ustalenia, czy obowiązek zapłaty za szacunkowe zużycie energii w sytuacji awarii licznika nie narusza przepisów unijnych, w szczególności:
- art. 27 dyrektywy 2011/83/UE, który zakazuje obciążania konsumenta kosztami niezamówionej dostawy,
- art. 10 ust. 4 dyrektywy 2019/944, zobowiązującego sprzedawcę energii do informowania konsumenta o każdej zmianie cen.
Sąd krajowy dopytywał również, czy sposób rozliczenia powinien być oceniany odmiennie w zależności od tego, czy doszło do zewnętrznej ingerencji w urządzenie pomiarowe.
Rozstrzygnięcie Trybunału
Trybunał Sprawiedliwości odmówił udzielenia odpowiedzi na pytania, w zakresie w jakim pozostają one pytaniami hipotetycznymi. Zaznaczył, iż w momencie gdy okoliczności sprawy nie wskazują na zewnętrzną ingerencję w działanie licznika, nie mieści się w kompetencji Trybunału rozpatrywanie takiej hipotetycznej możliwości.
W odniesieniu do meritum TSUE uznał, że prawo Unii nie sprzeciwia się regulacjom krajowym, które w przypadku awarii licznika umożliwiają operatorowi wystawienie faktury na podstawie oszacowanego zużycia energii. Trybunał wskazał również, że nie można uznać takiego rozliczenia za „niezamówioną dostawę” w rozumieniu art. 27 dyrektywy 2011/83/UE, ponieważ strony łączyła ważna umowa o dostarczanie energii.
Ponadto Trybunał stwierdził, że art. 10 ust. 4 dyrektywy 2019/944 nie ma zastosowania do tego stanu faktycznego, ponieważ działanie przedsiębiorstwa nie miało charakteru zmiany warunków umowy, lecz służyło wyrównaniu skutków niezawinionej awarii urządzenia pomiarowego.
Podsumowanie
Trybunał Sprawiedliwości nie rozstrzyga merytorycznie sporów zawisłych przed sądami krajowymi. Jego zadaniem jest wyjaśnianie wątpliwości interpretacyjnych wynikających z prawa pierwotnego i wtórnego UE. W Omawianej sprawie, TSUE nie stwierdził sprzeczności szacowanie wymiaru pobranej energii elektrycznej, w przypadku awarii urządzeń pomiarowych. Równocześnie zdecydowanie sprzeciwił się rozszerzającej wykładni przepisów o niezamówionej dostawie.
Choć wyrok rozwiewa pewne wątpliwości, ostateczne rozstrzygnięcie sporu należy do Sądu Rejonowego w Sofii. Sprawa stanowi jednak cenną wskazówkę dla krajowych regulatorów i przedsiębiorstw energetycznych w całej Unii – potwierdzając, że unijne przepisy chroniące konsumentów muszą być interpretowane w kontekście faktycznych relacji umownych oraz rozsądnego rozkładu ryzyka awarii technicznych.
Z pełną treścią orzeczenia mogą się Państwo zapoznać pod adresem:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A62024CJ0310&qid=1749454719212