Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2024 r. skargi kasacyjnej Miasta Gminy Nowy Dwór Mazowiecki od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2023 r. sygn. akt VI SAB/Wa 23/23 w sprawie ze skargi Miasta Gminy Nowy Dwór Mazowiecki na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w przedmiocie zawarcia umowy sprzedaży energii oddalił skargę kasacyjną.
Wybrane tezy orzeczenia:
- W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i w doktrynie wielokrotnie podkreślano, że przesądzenie w art. 61 § 3 k.p.a., że datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej, nie oznacza, iż wszczęcie postępowania w każdym przypadku następuje z mocy prawa. Jedynie wniosek spełniający określone przepisami wymogi może wszcząć postępowanie we wnioskowanym zakresie. Przepisu art. 61 § 3 k.p.a. nie można zatem rozumieć tak, że każde podanie (pismo) wszczyna automatycznie postępowanie, nawet, jeśli posiada braki formalne (art. 64 § 2 k.p.a.). Data wszczęcia postępowania ustalona na podstawie art. 61 § 3 k.p.a. nie jest podstawą do ustalenia przewlekłości postępowania w przypadku braków w podaniu, którego nie można uznać za skutecznie dokonaną czynność procesową żądania wszczęcia postępowania. Wszczęcie postępowania administracyjnego na żądanie strony ma miejsce zgodnie z zasadą określoną w art. 61 § 3 k.p.a. pod warunkiem, że podanie, żądanie, wniosek spełnia wymogi określone w art. 63 § 2 k.p.a., co oznacza, że musi czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych. W przypadku kiedy wniosek nie spełnia tych wymagań, ww. termin należy liczyć od daty usunięcia braków formalnych, bowiem wszczęcie postępowania administracyjnego może spowodować tylko żądanie strony niedotknięte brakami formalnymi. Do terminu załatwienia sprawy nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa do dokonania określonych czynności. Terminu do uzupełnienia braku podania nie wlicza się do terminu załatwienia sprawy i wyprowadzenia przewlekłości postępowania (B. Adamiak w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Legalis 2019, komentarz do art. 61, pkt II.7 oraz np. wyroki NSA z 23 czerwca 2020 r., sygn. akt I OSK 208/20,; z 6 lutego 2014 r., sygn. akt II GSK 1332/12; z 13 stycznia 2012 r., sygn. akt II OSK 2178/11).
- (…) W dniu 3 marca 2021 r. na adres mailowy Urzędu Regulacji Energetyki – Środkowo – Zachodni Oddział Terenowy w Ł. wpłynęła informacja z Urzędu Miasta Nowy Dwór Mazowiecki zawierająca skan pisma podpisanego przez zastępcę Burmistrza Miasta Nowy Dwór Mazowiecki, zawierająca wyjaśnienia w sprawie dotyczącej postępowania nr OŁO.451.14.2021.BBe o nałożenie kary pieniężnej za nieprzedłożenie sprawozdania za III kwartał 2020 r. W końcowej części pisma została przytoczona treść art. 8 ustawy Prawo energetyczne z wnioskiem o wydanie stosownej decyzji w trybie art. 8 ustawy. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego nie budzi żadnych wątpliwości, że powyższa informacja obarczona była brakami formalnymi, zarówno w aspekcie samych wyjaśnień złożonych do sprawy dotyczącej nałożenia kary pieniężnej za nieprzedłożenie sprawozdania za III kwartał 2020 r. zgodnie z ustawą OZE jak również ewentualnego wniosku o wydanie decyzji w trybie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne. Przypomnieć bowiem należy, że z treści art. 63 § 1 k.p.a., w brzmieniu obowiązującym do 5 października 2021 r., wynikało, że podania wnoszone za pomocą środków komunikacji elektronicznej mogą być wnoszone przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Z kolei od 5 października 2021 r. podania utrwalone w postaci elektronicznej wnosi się na adres do doręczeń elektronicznych lub za pośrednictwem konta w systemie teleinformatycznym organu administracji publicznej. Z powyższych regulacji jasno wynika, że podanie wniesione poprzez pocztę elektroniczną, nieopatrzone podpisem elektrycznym nie spełnia wymagań podania w rozumieniu k.p.a. Nie można utożsamiać adresu e-mail organu z adresem do doręczeń elektronicznych, uznając podanie wniesione przez skarżącą gminę e-mailem za podanie wniesione za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej organu administracji (e-PUAP).
- (…) Podanie wniesione przez skarżące miasto, które wpłynęło 3 marca 2021 r. na adres mailowy organu było dotknięte brakami formalnymi (m.in. brak prawidłowej formy, brak prawidłowego podpisu, brak sprecyzowania wnioskodawcy), jednakże było podaniem inicjującym postępowanie administracyjne. W tym zakresie przyjąć należało, że sąd pierwszej instancji błędnie przyjął w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (str. 9 uzasadnienia), że powyższe pismo nie mogło być traktowane jako wniosek o wszczęcie postępowania. Powyższe pismo wszczęło postępowanie administracyjne w sprawie (co zresztą wynika z zawiadomienia organu z dnia 29 czerwca 2011 r. o wszczęciu postępowania) jednakże skoro było dotknięte brakami formalnymi, data ta nie mogła być podstawą do oceny ewentualnej przewlekłości w prowadzonym przez organ postępowaniu. Powyższe pismo nie było skutecznie dokonaną czynnością procesową żądania wszczęcia postępowania i dopiero od daty usunięcia dostrzeżonych braków formalnych przez skarżącą gminę (co nastąpiło w sprawie pismem z dnia 14 czerwca 2021 r., które wpłynęło do organu 21 czerwca 2021 r.) rozpoczął bieg termin określony przepisami k.p.a. na załatwienie przez organ sprawy. Oznacza to, że dopiero od tej daty, czyli 21 czerwca 2021 r. zaistniały przesłanki do oceny, czy postępowanie prowadzone przez Prezesa URE jest prowadzone w sposób przewlekły czy też nie.
- (…) Decyzja Prezesa URE wydawana w trybie art. 8 ust. 1 Prawa energetycznego zastępuje w znaczeniu formalnym oświadczenie woli obu stron w przedmiocie zawarcia umowy (w niniejszej sprawie sprzedaży energii elektrycznej) a zatem niejako zastępuje jej treść, dlatego też w ramach prowadzonego postępowania organ zobowiązany jest do zgromadzenia szeregu dokumentów niezbędnych przy zwarciu tego typu umów i zbadania wszystkich okoliczności sprawy mogących mieć wpływ na zasadność i treść umowy łączących strony. Tym samym prowadzenie postępowania w niniejszej sprawie dłużej niż wskazują na to terminy określone w art. 35 § 1-3a k.p.a., z uwagi na zakres postępowania wyjaśniającego i skomplikowany charakter sprawy, nie może być postrzegane jako przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ administracji publicznej.
Całość orzeczenia dostępna pod adresem: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/49EFA9984A