Zgodnie z art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Instytucja odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej budziła i budzi wiele wątpliwości i stała się przedmiotem rozważań zawartych w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. Sygn. akt III SK 47/13, przywoływanym już w naszym serwisie.
Stan faktyczny dotyczył nałożenia kary pieniężnej za niewywiązanie się z obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji albo uiszczenia opłaty zastępczej.
Sąd Najwyższy wskazał w uzasadnieniu wyroku:
Przepis art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego wprowadzono na mocy art. 1 pkt 38 lit. e ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104) w reakcji ustawodawcy na jeden z wyroków Sądu Najwyższego, w którym podkreślono obiektywny charakter odpowiedzialności przewidzianej w art. 56 Prawa energetycznego oraz wskazano na brak podstaw prawnych dla nienakładania przez Prezesa Urzędu kary pieniężnej w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów Prawa energetycznego sankcjonowanych karą pieniężną (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 2008 r., III SK 6/08). Dlatego w piśmiennictwie wskazuje się, że celem art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego jest zliberalizowanie norm prawa energetycznego w zakresie kar pieniężnych przez przyznanie organowi regulacyjnemu uprawnienia do odstąpienia od wymierzenia kary, gdy przedsiębiorstwo energetyczne zachowało się co prawda sprzecznie z normami Prawa energetycznego, lecz następnie zmieniło swoje zachowanie.
Rozwiązanie normatywne wprowadzone w art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego polega na przyznaniu Prezesowi Urzędu kompetencji do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, jeżeli spełnione są przesłanki wymienione w tym przepisie. Mimo tych przesłanek decyzja Prezesa Urzędu z art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego nie jest decyzją związaną, gdyż ich występowanie nie obliguje organu do skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego (Prezes Urzędu „może” odstąpić od wymierzania kary). Niemniej, wbrew poglądom wyrażonym w piśmiennictwie, nie ma powodów do wyłączenia kompetencji Sądu orzekającego w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu do oceny legalności i zasadności odmowy zastosowania art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego i w konsekwencji zastosowania tego przepisu, gdy przedsiębiorstwo energetyczne kwestionuje zgodność decyzji Prezesa Urzędu nakładającej karę pieniężną z przesłankami zastosowania tego przepisu i interesem publicznym.
Pełna treść orzeczenia: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/OrzeczeniaHTML/iii%20sk%2047-13-1.docx.html