Stan faktyczny: Powódka (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T. domagała się zasądzenia od pozwanego W. K. 31275,31 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 3 marca 2021 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że w okresie od 19 września 2016 roku do 7 lipca 2020 W. K. pobierał od powoda energię gazową bez zawarcia umowy, co w myśl art. 3 pkt 18 ustawy z dnia 19 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne, stanowi nielegalny pobór energii. Powód wniósł o zasądzenie odszkodowania tytułem szkody spowodowanej bezprawnym poborem energii. Zdaniem strony powodowej spełnione zostały przesłanki konieczne do dochodzenia odpowiedzialności deliktowej na gruncie art. 415 kc. Wartość poniesionej szkody powódka wyliczyła na 31345,45 zł, przyjmując za podstawę trzykrotność Ceny Referencyjnej Gazu oraz ilość nielegalnie pobranego paliwa gazowego (26106 m ( 3))
Główne tezy uzasadnienia wyroku:
Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie, chyba że nielegalne pobieranie paliw lub energii wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności albo dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych.
Dokonując zatem analizy przedmiotowego przepisu należało stwierdzić po pierwsze, czy pozwanego można nazywać odbiorcą w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo energetyczne, lub też, czy był on osobą nielegalnie pobierającą paliwo – gaz. Definicja odbiorcy uregulowana została w art. 3 pkt 13 prawa energetycznego. Stosownie do treści tego przepisu przez odbiorcę w ustawie rozumie się każdego, kto otrzymuje lub pobiera paliwa lub energię na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym. Niewątpliwie pozwanego nie można uznać za odbiorcę w rozumieniu powyższego przepisu – w spornym okresie nie miał bowiem zawartej umowy na pobór gazu. Jednocześnie z materiału dowodowego wynika, że nie było podstaw do obciążania go za pobór gazu bez zawarcia umowy. W tym okresie nie mieszkał on bowiem na spornej nieruchomości i to nie on był pobierającym gaz. Próba obciążenia go odpowiedzialnością przez stronę powodową nie mogła odnieść skutku. W przepisach brak jest bowiem podstawy do przyjęcia (jak tego chciała powódka), że właściciel nieruchomości odpowiada za działania i zaniechania osób, którym najmuje lub dzierżawi nieruchomość. Również przywołany przepis Prawa energetycznego nie określa w ten sposób odpowiedzialności właścicieli nieruchomości. Wyraźnie wskazuje bowiem, że ponosi ją: albo odbiorca w rozumieniu przepisów ustawy Prawo energetyczne, albo osoba, która pobierała paliwo bez umowy. Tymczasem pozwany jak wskazane zostało wcześniej nie był ani odbiorcą, ani też nie dokonywała poboru gazu bez umowy. Słusznie w związku z tym podnosił w odpowiedzi na apelację pozwany, że jak wynika z powołanych powyżej przepisów krąg osób w stosunku do których przedsiębiorstwo energetyczne może kierować swoje roszczenie o zapłatę ogranicza się do odbiorcy i osób nielegalnie pobierających paliwa. Zasadnie też pozwany argumentował, że nie może ponosić odpowiedzialności z samego faktu posiadania przez niego tytułu prawnego do lokalu. W art. 57 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne wskazano bowiem wyłącznie dwie kategorie podmiotów ponoszących odpowiedzialność z tytułu nielegalnego poboru gazu, a pozwany do żadnej z tych kategorii nie należał. W efekcie strona powodowa nie miała podstaw do dochodzenia od W. K. roszczenia z tytułu opłaty za nielegalny pobór paliwa gazowego.
Powód nie wykazał również przesłanek odpowiedzialności pozwanego za szkodę na zasadach ogólnych. To na nim zaś zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 lutego 2017 roku w sprawie II CSK 387/16 spoczywał ciężar udowodnienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy nielegalnego poboru gazu. Tymczasem – jak już wcześniej zostało to wskazane – pozwany nie był sprawcą nielegalnego poboru gazu. Z zebranego materiału dowodowego bezsprzecznie bowiem wynika, że w okresie za który strona powodowa domaga się zapłaty odszkodowania na zasadach ogólnych w związku z pobraniem paliwa gazowego bez zawarcia umowy pozwany faktycznie ani nie mieszkał w budynku przy ulicy (…) w K., ani nawet w niej nie przebywał. Z uwagi na fakt, że pozwany nie zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu ani w nim nie przebywał nie mógł on w tym okresie pobierać gazu, ani korzystać z gazu pobranego przez osoby trzecie w tej nieruchomości. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy uznał, że powódka nie wykazała, iż pozwany ponosił odpowiedzialność za nielegalny pobór gazu.
W związku z tym zarzut naruszenia art. 57 ust 1 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne ocenić należało jako bezzasadny.
W konsekwencji nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc. Podnoszone przez powódkę w apelacji zarzuty dotyczące błędnych ustaleń Sądu Rejonowego nie miały bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. To jak została skonstruowana umowa najmu między pozwanym a najemcami nie decydowało bowiem o odpowiedzialności pozwanego za ewentualny nielegalny pobór energii, w sytuacji gdy nie przysługiwał mu przymiot „odbiorcy” w rozumieniu ustawy – Prawo energetyczne. Jak wskazane zostało również wcześniej, przepisy prawa nie nakładają odpowiedzialności właściciela nieruchomości za posiadaczy zależnych, jakimi są najemcy tejże nieruchomości, którzy posiadają własną zdolność do czynności prawnych.
Dla oceny zasadności roszczenia powodowej spółki nie miało też znaczenia, czy pracownicy powoda zgłaszali i ile razy konieczność demontażu gazomierza. Istotnym było ustalenie, czy działania/zaniechania pozwanego realizują przesłanki odpowiedzialności uregulowane w art. 57 Prawa energetycznego. A jak wyjaśnione zostało wcześniej, brak było podstaw do przyjęcia odpowiedzialności W. K. za ewentualny nielegalny pobór energii przez najemców nieruchomości.
Całość wyroku dostępna pod adresem: https://orzeczenia.ms.gov.pl/details/$0022art.$002057$0020ustawy$0020Prawo$0020energetyczne$0022/154505000006927_XXIII_Ga_001680_2023_Uz_2024-07-11_001