Podstawa wprowadzenia do polskiego porządku prawnego opłaty wyrównawczej
W rozdziale 4.11 Pomoc w postaci obniżek opłat za energię elektryczną dla odbiorców energochłonnych Komunikatu Komisji – Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią z 2022 r. C/2022/481( https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52022XC0218(03)) w pkt 413 zastrzeżono – Państwa członkowskie mogą przyznać pomoc w postaci obniżki opłat, rocznej rekompensaty w ustalonej kwocie (zwrot) lub połączenia obydwu tych form pomocy. W przypadku przyznania pomocy w postaci ulgi w opłatach konieczne jest wprowadzenie mechanizmu monitorowania ex post, zapewniającego zwrot wszelkiej nadpłaconej pomocy przed dniem 1 lipca następnego roku. W przypadku przyznania pomocy w postaci zwrotu kwotę taką należy obliczać na podstawie odnotowanych poziomów zużycia energii elektrycznej i, w stosownych przypadkach, wartości dodanej brutto w okresie, w którym obowiązywały kwalifikujące się opłaty.
W celu spełnienia tego warunku wprowadzono tzw. opłatę wyrównawczą i ustalono termin jej wnoszenia do dnia 30 czerwca.
Kiedy powstaje obowiązek zapłaty opłaty wyrównawczej
W przypadku gdy, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, koszt zakupu netto uzyskanych i przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia, powiększony o łączną wysokość opłaty zastępczej, o której mowa w art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii, opłaty OZE, o której mowa w art. 95 ust. 1ustawy o odnawialnych źródłach energii, oraz opłaty kogeneracyjnej, o której mowa w art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, jest niższy niż 0,5 euro za 1 MWh energii elektrycznej objętej obowiązkiem, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy oze, oraz stanowiącej podstawę do obliczenia opłaty OZE, o której mowa w art. 95 ust. 1ustawy oze, oraz opłaty kogeneracyjnej, o której mowa w art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, odbiorca przemysłowy uiszcza opłatę, zwaną dalej opłatą wyrównawczą.
Obowiązek uiszczenia opłaty wyrównawczej odbiorca przemysłowy realizuje samodzielnie i bezpośrednio. Na potrzeby stosowania ust. 1 euro przelicza się na złote przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień 31 grudnia roku, którego dotyczy obowiązek określony w art. 52 ust. 1 ustawy oze.
Jak oblicza się wysokość opłaty wyrównawczej
Wysokość opłaty wyrównawczej oblicza się według następującego wzoru:
OpłWyr = (KEur * 0,5/MWh * WolObow) – KosztPMOZE –
KosztPMOZE_BIO – OpłKog – OpłOZE – OpłZast
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
OpłWyr – opłatę wyrównawczą wyrażoną w złotych,
KEur – kurs euro wyrażony w złotych,
WolObow – ilość energii elektrycznej objętej obowiązkiem, o którym mowa w art. 52 ust. 1, oraz stanowiącej podstawę do obliczenia opłaty OZE, o której mowa w art. 95 ust. 1, oraz opłaty kogeneracyjnej, o której mowa w art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażoną w MWh,
KosztPMOZE – koszt zakupu uzyskanych i przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 59 pkt 1, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażony w złotych,
KosztPMOZE BIO – koszt zakupu uzyskanych i przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 59 pkt 2, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażony w złotych,
OpłKog – łączną wysokość opłaty kogeneracyjnej, o której mowa w art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażoną w złotych,
OpłOZE – łączną wysokość opłaty OZE, o której mowa w art. 95 ust. 1, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażoną w złotych,
OpłZast – łączną wysokość opłaty zastępczej, o której mowa w art. 52 ust. 1 pkt 2, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej na własny użytek i zużytej przez odbiorcę przemysłowego na własne potrzeby, wyrażoną w złotych.
Obowiązki dla sprzedawców energii i operatorów systemów – w związku z opłatą wyrównawczą
Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub obrotu tą energią i sprzedające energię elektryczną odbiorcy przemysłowemu innemu niż wskazany w art. 52 ust. 2 pkt 1 informuje tego odbiorcę:
- do dnia 15 czerwca roku następującego po roku, za który należy zrealizować obowiązek określony w art. 52 ust. 1 ustawy oze, o koszcie przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej przez tego odbiorcę przemysłowego na własny użytek i przez niego zużytej, i o obowiązku, o którym mowa w ust. 1;
- do dnia 30 czerwca roku następującego po roku, za który należy zrealizować obowiązek określony w art. 52 ust. 1 ustawy oze, o kwocie uzyskanej pomocy publicznej z tytułu skorzystania z uprawnień, o których mowa w art. 53 ust. 1 ustawy oze, w roku poprzednim, w odniesieniu do energii elektrycznej zakupionej przez odbiorcę przemysłowego na własny użytek i przez niego zużytej, po uprzednim obliczeniu wartości tej pomocy.
Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej na rzecz odbiorców przemysłowych informuje odbiorcę przemysłowego, w terminie do dnia 30 czerwca roku następującego po roku pobrania opłaty OZE, o której mowa w art. 95 ust. 1 ustawy oze, i opłaty kogeneracyjnej, o której mowa w art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, o kwocie uzyskanej przez tego odbiorcę pomocy publicznej z tytułu skorzystania z uprawnień, o których mowa w art. 96 ust. 2 niniejszej ustawy oraz w art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, w roku, w którym te opłaty zostały naliczone i pobrane, po uprzednim obliczeniu wartości tej pomocy.
Pierwsze Informacje przedsiębiorstwo wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub obrotu tą energią i sprzedające energię elektryczną odbiorcy przemysłowemu innemu niż wskazany w art. 52 ust. 2 pkt 1 ustawy oze oraz przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej na rzecz odbiorców przemysłowych przekazują po raz pierwszy za rok 2025, czyli do 15 czerwca 2026 roku i 30 czerwca 2026 roku.
Kara za brak uiszczenia opłaty wyrównawczej w terminie
Nakładaną karę oblicza się według następującego wzoru:
K = 10 000 zł + (OpW – OpWU)
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
K – wysokość kary pieniężnej, wyrażoną w złotych,
OpW – opłatę wyrównawczą, obliczoną zgodnie z art. 53a ust. 4 ustawy oze, wyrażoną w złotych,
OpWU – uiszczoną opłatę wyrównawczą, wyrażoną w złotych.
Opłatę wyrównawczą uiszcza się na rachunek bankowy Narodowego Funduszu w terminie do dnia 30 czerwca każdego roku, za poprzedni rok kalendarzowy.