14 marca 2024 roku, w postępowaniu przed Sądem Okręgowym – Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie, w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki rozstrzygajacej sprawę nieuzasadnionego wstrzymania dostaw energii elektrycznej, zapadł wyrok oddalający powództwo w całości. Rozstrzygnięcie to rzuca nowe światło na interpretację art. 6b ust. 1–3 ustawy – Prawo energetyczne, szczególnie w kontekście współodpowiedzialności dystrybutora za działania podejmowane na żądanie sprzedawcy.
Stan Faktyczny
W czerwcu 2018 r. spółka z o.o. z siedzibą w Gdyni (Wnioskodawca) zawarła dwie umowy dotyczące nieruchomości wchodzącej w skład przedsiębiorstwa – jedną ze sprzedawcą energii elektrycznej, drugą z operatorem systemu dystrybucyjnego (OSD). Po zawarciu umów podtrzymywana była korespondencja w sprawie obniżenia ceny energii, która jednak nie doprowadziła do zawarcia porozumienia. Wobec tego Sprzedawca uznał, że umowa sprzedaży z 11 czerwca 2018 r. nie doszła do skutku, natomiast Wnioskodawca domagał się jej realizacji.
W międzyczasie, na wniosek poprzedniego odbiorcy, OSD zdemontował licznik energii w nieruchomości. Wnioskodawca zgłosił ten fakt i wezwał do przywrócenia dostaw, wskazując, że obowiązują go zawarte wcześniej umowy. Dystrybutor odmówił przywrócenia zasilania, argumentując, że umowa nie została aktywowana przez Sprzedawcę.
Postępowanie administracyjne i decyzja
Wnioskodawca zgłosił naruszenie do Prezesa URE, który wszczął stosowne postępowanie administracyjne. Po stwierdzeniu przez Sąd Rejonowy w Gdyni ważności zawartych umów, w marcu 2022 r., Regulator wydał decyzję, w której uznał, że wstrzymanie dostaw energii elektrycznej w okresie od 30 listopada 2018 r. do 11 stycznia 2019 r. było nieuzasadnione – zarówno po stronie Sprzedawcy, jak i Dystrybutora.
Podstawy odwołania i główne motywy rozstrzygnięcia
Dystrybutor, wnosząc swoje odwołanie, powoływał się przede wszystkim na językową wykładnię art. 6b ust. 1–3 ustawy – Prawo energetyczne. Wspomniany przepis mówiący o dopuszczalnych przypadkach wstrzymania dostaw energii, zdaniem Powoda nie może mieć zastosowania do sytuacji, w której umowa o świadczenie tych usług de facto nie weszła w życie. Powód wskazywał również na na brak swojej winy w przedmiotowej sprawie – jego rola w całym procesie miała sprowadzać się jedynie do czynności technicznej – demontażu urządzeń pomiarowych, na zlecenie sprzedawcy energii, który miał mieć uzasadnione wątpliwości co do ważności umowy.
Sąd nie uwzględnił argumentacji powoda. W uzasadnieniu wskazał, że Dystrybutora, Sprzedawcę i Wnioskodawcę łączyły umowy, ważność których potwierdził stosownym orzeczeniem Sąd Rejonowy w Gdyni. Co więcej niebudzącym wątpliwości faktem jest, że Powód dokonał czynności technicznych odłączenia i załączenia energii elektrycznej (montażu i demontażu układu pomiarowo-rozliczeniowego), przez co należy stwierdzić, iż uczestniczył w procesie wstrzymania dostaw energii elektrycznej – chociaż jedynie w roli wykonawca pleceń Sprzedawcy.
W zakresie winy, Sąd odwołał się do utrwalonego zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie poglądu, zgodnie z którym odpowiedzialność przedsiębiorstwa energetycznego na gruncie Prawa energetycznego ma charakter obiektywny. Oznacza to, że wynika ona z samego faktu naruszenia określonych norm prawnych – bez względu na zawinienie. W konsekwencji dystrybutor nie mógł skutecznie powoływać się na brak winy jako przesłankę wyłączającą odpowiedzialność administracyjną.
Podsumowanie
Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma istotne znaczenie dla praktyki stosowania przepisów Prawa energetycznego, w szczególności w zakresie odpowiedzialności operatorów systemów dystrybucyjnych. Orzeczenie potwierdza, że udział dystrybutora w procesie wstrzymania dostaw energii – nawet jeśli ogranicza się do wykonania poleceń sprzedawcy – nie zwalnia go z odpowiedzialności administracyjnej, jeśli działania te naruszają obowiązujące przepisy. Pełna treść orzeczenia dostępna jest pod adresem:
https://orzeczenia.warszawa.so.gov.pl/content/prawo$0020energetyczne/154505000005127_XVII_AmE_000145_2022_Uz_2024-03-25_001