Wyrokiem z 9 stycznia 2025 r., w sprawie pod sygnaturą II CSKP 2063/22 Sąd Najwyższy, uwzględniając skargę kasacyjną, uchylił orzeczenie Sądu Okręgowego w Opolu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Spór dotyczył obowiązku zapłaty za dostarczoną energię cieplną według nowych stawek wynikających z taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla praktyki stosowania przepisów prawa energetycznego w relacji do przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych (PZP).
Tło sprawy: umowa zawarta w trybie PZP
Powód świadczył usługi dostawy energii cieplnej na rzecz szpitala w Opolu. Umowa została zawarta w trybie przetargu nieograniczonego i opiewała na blisko 9,2 mln zł. W toku jej realizacji dostawca zaproponował aneks uwzględniający nowe stawki wynikające z taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE. Szpital odmówił podpisania aneksu i zapłaty ceny według wyższych stawek.
Sąd Rejonowy uznał, że zatwierdzona taryfa miała charakter powszechnie obowiązujący, a zatem wiązała strony umowy niezależnie od zgody odbiorcy. Sąd Okręgowy był innego zdania – uznał, że umowa jako zawarta w reżimie zamówień publicznych nie mogła być jednostronnie zmieniona, a jakakolwiek modyfikacja ceny wymagałaby pełnej zgodności z art. 144 ust. 1 PZP.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy przyznał rację skarżącemu, wskazując, że przepisy Prawa energetycznego mają charakter szczególny względem ustawy – Prawo zamówień publicznych. Zgodnie z art. 47 ust. 4 Prawa energetycznego, zatwierdzona przez Prezesa URE taryfa ma charakter wiążący od chwili opublikowania i nie wymaga akceptacji odbiorcy.
SN odrzucił pogląd, jakoby taryfa mogła być pominięta, jeśli nie została przewidziana w ofercie przetargowej. W jego ocenie, prawo energetyczne ma zastosowanie niezależnie od trybu zawarcia umowy – również w zamówieniach publicznych. Zmiana ceny na skutek decyzji Prezesa URE nie narusza zasady niezmienności umowy przetargowej, gdyż nie wynika z woli stron, lecz z decyzji organu regulacyjnego działającego na podstawie prawa.
Kolizja przepisów – pozorna sprzeczność
Sąd Najwyższy odwołał się do wcześniejszego orzecznictwa, m.in. uchwały 7 sędziów z 2007 r. (III CZP 111/06), potwierdzając, że zmiana taryfy nie wymaga zawarcia aneksu do umowy. Wskazał, że nie istnieje rzeczywista kolizja między prawem energetycznym a PZP – cele obu regulacji są odmienne, a ich równoległe stosowanie możliwe. Przepisy PZP nie mogą bowiem niweczyć mechanizmów ochrony odbiorców i zasad ustalania cen w sektorze energetycznym.
Znaczenie wyroku
Orzeczenie SN potwierdza dominujący prymat regulacji sektorowych nad ogólnymi przepisami zamówieniowymi, jeżeli chodzi o kształtowanie cen energii. Dla wykonawców oznacza to większą pewność, że zmiany taryf zatwierdzanych przez URE będą wiążące, nawet w przypadku umów zawartych w wyniku przetargu. Odbiorcy instytucjonalni powinni z kolei pamiętać, że zawarcie umowy w reżimie PZP nie zwalnia ich z obowiązku przestrzegania prawa energetycznego – w tym stosowania zatwierdzonych taryf.
Wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2025 r. stanowi ważny głos w debacie o relacji między przepisami prawa sektorowego a reżimem zamówień publicznych. Podkreśla, że taryfy zatwierdzane przez Prezesa URE obowiązują ex lege, niezależnie od treści oferty czy zgody zamawiającego. To rozstrzygnięcie wzmacnia ochronę mechanizmów regulacyjnych w sektorze energii i potwierdza ich nadrzędność wobec ustaleń kontraktowych wynikających z przetargu.
Z pełną treścią orzeczenie mogą się Państwo zapoznać pod adresem:
https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/ii%20cskp%202063-22.pdf