Kiedy wymagana jest koncesja
Odpowiedź na pytanie – kiedy jest wymagana koncesja na wytwarzanie energii elektrycznej lub ciepła znajdziemy na gruncie ustawy – Prawo energetyczne. Wytwarzanie w rozumieniu ustawy – Prawo energetyczne to produkcja energii (energii elektrycznej lub ciepła) w procesie energetycznym. Działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła wymaga koncesji w pewnych określonych przypadkach. Stanowi o tym art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne. W myśl tego przepisu uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii (energii elektrycznej lub ciepła), z wyłączeniem wytwarzania:
a) energii elektrycznej w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej 50 MW niezaliczanych do instalacji odnawialnego źródła energii lub do jednostek kogeneracji,
b) energii elektrycznej w mikroinstalacji lub w małej instalacji,
c) energii elektrycznej:
– z biogazu rolniczego,
– wyłącznie z biogazu rolniczego w kogeneracji,
– wyłącznie z biopłynów w rozumieniu ustawy o odnawialnych źródłach energii,
d) ciepła w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nieprzekraczającej 5 MW.
Wytwarzanie energii elektrycznej
Pierwszym kryterium, które decyduje o konieczności posiadania koncesji – jest analiza czy będzie prowadzona działalność gospodarcza. Jeżeli dany podmiot planuje wyłącznie wykorzystywać energię na własne potrzeby – to nie mamy do czynienia z prowadzeniem działalności gospodarczej i wymogiem posiadania koncesji. Niemniej jednak pamiętajmy, że co do zasady, w sytuacji kiedy chcemy korzystać z systemów wsparcia to przepisy szczególne mogą wprowadzać wymóg posiadania koncesji – bez względu na ocenę czy w danym momencie jest prowadzona działalność.
Kolejne kryterium również jest związane z systemami wsparcia. Jeżeli bowiem uznamy, że chcemy, aby nasze źródło było uznawane za odnawialne źródło energii lub jednostkę kogeneracji (czyli innymi słowy chcemy korzystać z uprawnień jakie przysługują instalacji OZE lub kogeneracyjnej) – to również musimy uzyskać koncesję.
Kryterium obiektywnym, niezależnym od naszej woli wykorzystania źródła jest kryterium wielkości mocy zainstalowanej. Jeżeli przekracza ona 50 MW to konieczne jest uzyskanie koncesji (z wyłączeniem wytwarzania z biogazu rolniczego, wyłącznie z biogazu rolniczego w kogeneracji, wyłącznie z biopłynów w rozumieniu ustawy o odnawialnych źródłach energii). Ze względów pragmatycznych wykluczyć należy również możliwość użytkowania źródła o mocy powyżej 50 MW używanego wyłącznie dla własnych celów a nie prowadzenia działalności gospodarczej.
Nie koncesja a wpis do rejestru – działalność regulowana
Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji, jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Wymaga wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji, prowadzonego przez Prezesa URE.
Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego w instalacjach innych niż mikroinstalacja (ale także biogazu rolniczego jako samego paliwa), jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Wymaga wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie biogazu rolniczego, prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR.
Działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej wyłącznie z biopłynów w instalacjach odnawialnego źródła energii (ale także bipłynów jako samego paliwa), jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców. Wymaga wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie biopłynów, prowadzonego przez Dyrektora Generalnego KOWR.
Wytwarzanie ciepła
W przypadku wytwarzania ciepłą, podobnie jak w przypadku wytwarzania energii elektrycznej, pierwszym kryterium, które decyduje czy mamy do czynienia z obowiązkiem uzyskania koncesji, jest sposób wykorzystania tego ciepła. Jeżeli bowiem wykorzystujemy to ciepło wyłącznie dla celów własnych to nie prowadzimy działalności gospodarczej.
Kolejnym kryterium jest moc zainstalowana źródła. Mówimy tutaj o mocy łącznej wszystkich źródeł eksploatowanych przez dany podmiot prawny. Jeżeli więc użytkujemy dla celów zarobkowych kilka źródeł, których łączna moc zainstalowana przekracza 5 MW to co do zasady musimy posiadać koncesję na tą działalność gospodarczą.
Ustawa – Prawo energetyczne wprowadza jednak w art. 32 ust. 4 – dodatkowe kryterium ograniczające potrzebę uzyskania koncesji. Podmiot użytkujący dla celów prowadzenia działalności gospodarczej źródło ciepła nie będzie musiał uzyskać koncesji jeżeli:
- ciepło uzyskiwane jest w przemysłowych procesach technologicznych (mówimy tutaj o cieple odzysknicowym),
- gdy wielkość mocy zamówionej przez odbiorców nie przekracza 5 MW.
Pomocne definicje:
Instalacja odnawialnego źródła energii
to instalacja stanowiącą wyodrębniony zespół:
a) urządzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, lub
b) obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość techniczno-użytkową służący do wytwarzania biogazu rolniczego
– a także połączony z tym zespołem magazyn energii, w tym magazyn biogazu rolniczego.
Jednostka kogeneracji
to wyodrębniony zespół urządzeń, który może wytwarzać energię elektryczną w kogeneracji, opisany poprzez dane techniczne.
Mikroinstalacja
to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.
Mała instalacja
to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i mniejsza niż 500 kW.
Biogaz rolniczy
to gaz otrzymywany w procesie fermentacji metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych, odpadów lub pozostałości z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, lub biomasy roślinnej zebranej z terenów innych niż zaewidencjonowane jako rolne lub leśne, z wyłączeniem biogazu pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów.
Biopłyny
to ciekłe paliwa dla celów energetycznych innych niż w transporcie, w tym do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, wytworzone z biomasy, wykorzystywane w instalacjach spełniających wymagania w zakresie standardów emisyjnych, o ile takie standardy zostały określone na podstawie przepisów o ochronie środowiska.
Według stanu prawnego – na dzień 18 listopada 2019 r.